(29) 9. ยถากมฺมูปคตญาณกถา

[377] ยถากมฺมูปคตํ ญาณํ [ยถากมฺมูปคตญาณํ (สฺยา. กํ.)] ทิพฺพจกฺขุนฺติ? อามนฺตาฯ ยถากมฺมูปคตญฺจ มนสิ กโรติ, ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ยถากมฺมูปคตญฺจ มนสิ กโรติ, ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสตีติ? อามนฺตาฯ ทฺวินฺนํ ผสฺสานํ ทฺวินฺนํ จิตฺตานํ สโมธานํ โหตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

ยถากมฺมูปคตํ ญาณํ ทิพฺพจกฺขุนฺติ? อามนฺตาฯ ‘‘อิเม วต โภนฺโต สตฺตา’’ติ จ มนสิ กโรติ, ‘‘กายทุจฺจริเตน สมนฺนาคตา’’ติ จ มนสิ กโรติ, ‘‘วจีทุจฺจริเตน สมนฺนาคตา’’ติ จ มนสิ กโรติ, ‘‘มโนทุจฺจริเตน สมนฺนาคตา’’ติ จ มนสิ กโรติ, ‘‘อริยานํ อุปวาทกา’’ติ จ มนสิ กโรติ, ‘‘มิจฺฉาทิฏฺฐิกา’’ติ จ มนสิ กโรติ, ‘‘มิจฺฉาทิฏฺฐิกมฺมสมาทานา’’ติ จ มนสิ กโรติ, ‘‘เต กายสฺส เภทา ปรํ มรณา อปายํ ทุคฺคติํ วินิปาตํ นิรยํ อุปปนฺนา’’ติ จ มนสิ กโรติ, ‘‘อิเม วา ปน โภนฺโต สตฺตา’’ติ จ มนสิ กโรติ, ‘‘กายสุจริเตน สมนฺนาคตา’’ติ จ มนสิ กโรติ, ‘‘วจีสุจริเตน สมนฺนาคตา’’ติ จ มนสิ กโรติ, ‘‘มโนสุจริเตน สมนฺนาคตา’’ติ จ มนสิ กโรติ, ‘‘อริยานํ อนุปวาทกา’’ติ จ มนสิ กโรติ, ‘‘สมฺมาทิฏฺฐิกา’’ติ จ มนสิ กโรติ, ‘‘สมฺมาทิฏฺฐิกมฺมสมฺมาทานา’’ติ จ มนสิ กโรติ, ‘‘เต กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคติํ สคฺคํ โลกํ อุปปนฺนา’’ติ จ มนสิ กโรติ, ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

‘‘เต กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคติํ สคฺคํ โลกํ อุปปนฺนา’’ติ จ มนสิ กโรติ, ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสตีติ? อามนฺตาฯ ทฺวินฺนํ ผสฺสานํ ทฺวินฺนํ จิตฺตานํ สโมธานํ โหตีติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

[378] ยถากมฺมูปคตํ ญาณํ ทิพฺพจกฺขุนฺติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ โกจิ อทิพฺพจกฺขุโก ทิพฺพจกฺขุํ อปฺปฏิลทฺโธ อนธิคโต อสจฺฉิกโต ยถากมฺมูปคตํ ชานาตีติ? อามนฺตาฯ

หญฺจิ อตฺถิ โกจิ อทิพฺพจกฺขุโก ทิพฺพจกฺขุํ อปฺปฏิลทฺโธ อนธิคโต อสจฺฉิกโต ยถากมฺมูปคตํ ชานาติ, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘ยถากมฺมูปคตํ ญาณํ ทิพฺพจกฺขุ’’นฺติฯ

ยถากมฺมูปคตํ ญาณํ ทิพฺพจกฺขุนฺติ? อามนฺตาฯ อายสฺมา สาริปุตฺโต ยถากมฺมูปคตํ ญาณํ ชานาตีติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อายสฺมา สาริปุตฺโต ยถากมฺมูปคตํ ญาณํ ชานาติ, โน จ วต เร วตฺตพฺเพ – ‘‘ยถากมฺมูปคตํ ญาณํ ทิพฺพจกฺขุ’’นฺติฯ

ยถากมฺมูปคตํ ญาณํ ทิพฺพจกฺขุนฺติ? อามนฺตาฯ อายสฺมา สาริปุตฺโต ยถากมฺมูปคตํ ญาณํ ชานาตีติ? อามนฺตาฯ อตฺถายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส ทิพฺพจกฺขุนฺติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

อตฺถายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส ทิพฺพจกฺขุนฺติ? อามนฺตาฯ นนุ อายสฺมา สาริปุตฺโต เอตทโวจ –

‘‘เนว ปุพฺเพนิวาสาย, นปิ ทิพฺพสฺส จกฺขุโน;

เจโตปริยาย อิทฺธิยา, โสตธาตุวิสุทฺธิยา;

จุติยา อุปปตฺติยา, ปณิธิ เม น วิชฺชตี’’ติ [เถรคา. 996 เถรคาถายํ]ฯ

อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ – ‘‘ยถากมฺมูปคตํ ญาณํ ทิพฺพจกฺขุ’’นฺติฯ

ยถากมฺมูปคตญาณกถา นิฏฺฐิตาฯ

3. ตติยวคฺโค

(30) 10. สํวรกถา

[379] อตฺถิ เทเวสุ สํวโรติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ เทเวสุ อสํวโรติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ

นตฺถิ เทเวสุ อสํวโรติ? อามนฺตาฯ นตฺถิ เทเวสุ สํวโรติ? น เหวํ วตฺตพฺเพ…เป.…ฯ